หะดีษนี้เป็นที่รู้จักและได้รับการเอ่ยถึงในทุกยุคสมัย อันที่จริงแทบจะไม่มีใครพูดหัวข้อที่มีความขัดแย้งโดยที่ไม่ได้เอ่ยถึงมัน บ่อยครั้งที่หะดีษนี้ถูกอ้างถึงอย่างไม่เหมาะสมและคนฟังไม่สามารถเข้าใจถึงนัยยะของมันได้อย่างสมบูรณ์ฉะนั้นฉันต้องการที่
“ประชาชาติของฉันจะแตกออกเป็น 73 จำพวก"
Cr.FB:Fityah Ghuraba ---------------------------------
ชัยคฺ ซัลมาน อัล เอาดะฮ
ท่านนะบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะซัลลัม กล่าวว่า “ประชาชาติของฉันจะประสบกับสิ่งต่างๆในสิ่งที่ชาวยิวประสบมาแล้วโดยเดินตามรอยท้าวของพวกเขาแบบก้าวต่อก้าว จนกระทั่งว่าถ้าชาวยิวคนหนึ่งได้เดินเข้าไปหาแม่ของเขาเพื่อจะมีเพศสัมพันธ์อย่างเปิดเผย คนของประชาชาติของฉันก็จะทำอย่างเช่นเดียวกัน ชาวยิวจะแตกออกเป็น 72 กลุ่ม ประชาชาติของฉันจะแตกออก 73 กลุ่มและทุกกลุ่มจะอยู่ในนรกเว้นแต่กลุ่มเดียว'”
มีคนถามว่าท่านนะบีว่า“แล้วกลุ่มนั้นเป็นกลุ่มไหนกัน?”
ท่านนะบีตอบว่า “คือกลุ่มที่ดำเนินตามในสิ่งที่ฉันและสหายของฉันเป็นอยู่ขณะนี้”
หะดีษนี้เป็นที่รู้จักและได้รับการเอ่ยถึงในทุกยุคสมัย อันที่จริงแทบจะไม่มีใครพูดหัวข้อที่มีความขัดแย้งโดยที่ไม่ได้เอ่ยถึงมัน บ่อยครั้งที่หะดีษนี้ถูกอ้างถึงอย่างไม่เหมาะสมและคนฟังไม่สามารถเข้าใจถึงนัยยะของมันได้อย่างสมบูรณ์ฉะนั้นฉันต้องการที่จะพูดถึงหะดีษนี้และอธิบายให้มีความกระจ่างชัดมากกว่านี้ในสิ่งที่มันได้บอกกับเรา
หะดีษนี้มิได้ถูกบันทึกทั้งในเศาะฮี้ย์บุคอรีย์และมุสลิม ดังกล่าวนี้มิได้หมายความว่าหะดีษนี้ไม่เศาะฮี้ย์ อย่างไรก็ตาม มันเป็นไปได้ที่ท่านทั้งสองไม่อ้างถึงมันเพราะว่ามันมิได้อยู่ในมาตรฐานที่สูงพอของหะดีษเศาะฮีย์ของทั้งสองท่าน
หะดีษนี้ถูกพบในสุนันทั้งสี่และมุสนัดของอิมาม อะฮ์มัดที่มีสายรายงานแตกต่างกัน นักปราชญ์(อุละมาอ์)บางท่านบอกว่ามันเป็นหะดีษเศาะฮี้ย์หรือขั้นต่ำสุดเป็นหะดีษหะซัน เช่น อัต ตริมีซีย์ อัล ฮากิม อัซ ซาฮาบีย์ อิบนุ ตัยมียะฮ์ อัช ชาตีบีย์ และอิบนุ ฮาญัร อัล อัซกอลานีย์ และบางท่านก็บอกว่ามันเป็นหะดีษอ่อน(เฎาะอีฟ) เช่น อิบนุ ฮัซม์ และอิบนุ อัล วะซีร์
ทัศนะที่ถูกต้องที่สุดถือว่ามันเป็นหะดีษเศาะฮี้ย์โดยพิจารณาถึงสายรายงานจำนวนมากที่ได้มาถึงเราที่บางสายรายงานได้เพิ่มความน่าเชื่อถือให้กับสายรายงานอื่นๆที่มีความบกพร่อง อย่างไรก็ตามเราไม่ปฏิบัติราวกับว่ามันเป็นเพียงหะดีษเดียวในโลกที่พูดถึงประเด็นความขัดแย้งในหมู่มุสลิม
ท่านนะบี ศ็อลลัลอฮุ อะลัย วะซัลลัม เน้นย้ำหลายโอกาสในความจริงที่ว่าประชาชาติมุสลิมเป็นประชาชาติแห่งศรัทธาที่ดีเลิศที่ถูกอุบัติขึ้นมาในโลก ดังนั้นไม่สมควรที่ใครจะตีความหะดีษเกี่ยวกับ 73 จำพวกที่ประชาชาติก่อนๆถูกแบ่งกลุ่มน้อยกว่าจะเป็นประชาชาติที่ดีกว่าหรือได้รับความทุกข์ทรมานน้อยกว่า
เรามีหะดีษต้นหนึ่งที่ท่านนะบี มุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุ อะลัย ฮิวะซัลลัม กล่าวว่า “ประชาชาติของฉันเป็นประชาชาติที่ได้รับความเมตตา จะมิได้รับการลงโทษในวันแห่งการตอบแทน แต่จะได้รับการลงโทษในโลกนี้แทนด้วยกับความแตกแยก ความไม่สามัคคี และการนองเลือด”(มุสนัด อิมามอะฮ์มัด สุนัน อบูดาวูด และมุสตะดร๊าก อัล ฮากิม)มันเป็นหะดีษเศาะฮี้ย์ มันจึงชี้ให้เห็นว่าอัลลอฮ์แสดงให้เห็นถึงความเมตตาต่อประชาชาติอิสลามและการลงโทษจะเกิดขึ้นในโลกนี้แทนวันโลกหน้า
ประชาชาติอิสลามเป็นประชาติที่อัลลอฮ์ได้ยกย่องอย่างสูง ทั้งอัล กุรอานและซุนนะฮ์ได้บอกถึงความจริงนี้ในถ้อยคำที่ชัดเจนที่สุดที่ดีกว่าประชาชาติต่างๆที่ได้ดำเนินตามคัมภีร์ก่อนๆในยุคสมัยของพวกเขา นั่นคือชาวยิวและชาวคริสเตียน นี่คือสิ่งที่ทำไมอัลลอฮ์ถึงกล่าวว่า “พวกเจ้านั้นเป็นประชาชาติที่ดียิ่งซึ่งถูกให้อุบัติขึ้นสำหรับมนุษยชาติ”3:110 และอัลลอฮ์ยังกล่าวอีกว่า “และในทำนองเดียวกัน เราได้ให้พวกเจ้าเป็นประชาชาติที่เป็นกลาง...”2:143
ท่านนะบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลอฮุ อะลัยฮิ วะซัลลัมได้เน้นย้ำในหลายโอกาสถึงความจริงที่ว่า ประชาชาติอิสลามเป็นประชาชาติที่ที่ดีที่สุดที่อุบัติขึ้นมาบนโลก ดังนั้นไม่สมควรที่ใครจะตีความหะดีษเกี่ยวกับ 73 จำพวกที่ประชาชาติก่อนๆถูกแบ่งจำพวกน้อยกว่าจะดีกว่าหรือได้รับความทุกข์ทรมานน้อยกว่า
ท่านอิบนุ มัสอูดเล่าว่าเขาได้อยู่ร่วมกับคนบางคนที่ท่านนะบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลอฮุ อะลัยฮิ วะซัลลัม ถามพวกเขาว่า “พวกท่านต้องการที่จะเป็นหนึ่งในสี่ของชาวสวรรค์ไหม?” เมื่อพวกเขาตอบกลับว่าพวกเขาต้องการเป็นอย่างนั้น ท่านนะบีถามพวกเขาว่า “พวกท่านต้องการที่จะเป็นหนึ่งในสามของชาวสวรรค์ไหม?”เมื่อพวกเขาตอบกลับว่าพวกต้องการเป็นอย่างนั้น ท่านนะบีถามพวกเขาว่า “พวกท่านต้องการที่จะเป็นครึ่งหนึ่งของชาวสวรรค์ไหม?” เมื่อพวกเขาตอบกลับว่าพวกต้องการเป็นอย่างนั้น ท่านนะบีกล่าวว่า “ขอสาบานด้วยอัลลอฮ์ในสิ่งที่ชีวิตของมุฮัมมัดอยู่ในพระหัตถ์ของพระองค์ ฉันหวังว่าพวกท่านจะเป็นครึ่งหนึ่งของชาวสวรรค์ นี่เป็นเพราะว่าจะไม่มีใครได้เข้าสวรรค์เว้นแต่ชีวิตที่ยอมจำนนต่ออัลลอฮ์และพวกท่านมิได้อยู่ในหมู่ผู้ตั้งภาคีประหนึ่งดังขนสีขาวเส้นหนึ่งที่แซมอยู่ในวัวสีดำหรือขนสีดำที่แทรมอยู่ในวัวสีแดง” (เศาะฮี้ย์บุคอรีและเศาะฮี้ย์มุสลิม)
ในหะดีษนี้ ท่านนะบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะซัลลัม ทำให้มันกระจ่างชัดแล้วว่าครึ่งหนึ่งของชาวสวรรค์จะอยู่ในหมู่ผู้ที่ดำเนินตามท่าน
อัลลอฮ์ทรงอภัยโทษให้กับประชาชาตินี้ในสิ่งที่มันได้ตกไปสู่การทำผิดหรือการหลงลืม อัลกุรอานสั่งให้เราวิงวอนขอดุอาว่า “..โอ้พระเจ้าของเรา! โปรดอย่าเอาโทษแก่เราเลย หากพวกเราหลงลืมหรือผิดพลาดไป..” 2:286
ท่านนะบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮุ อะลัยฮิ วะซัลลัม กล่าวว่า อัลลอฮ์ทรงอภัยโทษให้กับประชาชาตินี้ในสิ่งที่ได้กระทำความพลั้งพลาดไป การหลงลืม หรือการถูกบีบบังคับ นี่เป็นหลักการของชะรีอะฮ์ที่ไม่อาจโต้แย้งได้ซึ่งนักปราชญ์อิสลามและนักนิติศาสตร์ทั้งหมดต่างก็ยอมรับ(ในหลักการตรงนี้)
ยิ่งไปกว่านั้น อัลลอฮ์ทรงช่วยให้ประชาชาตินี้พ้นจากความยากลำบากหรือการลงโทษที่ประชาชาติก่อนๆได้รับ อัลลอฮ์ทรงตรัสว่า “..และจะปลดเปลื้องออกจากพวกเขาซึ่งภาระหนักของพวกเขาและห่วงคอ ที่ปรากฏอยู่บนพวกเขา..” 7:157
กลับไปสู่หะดีษ 73 จำพวก ความจริงที่ว่ามุสลิมจะแตกออกเป็นกลุ่มจำนวนมากกว่าได้สร้างความงงงวยให้กับนักปราชญ์บางท่านตลอดยุคสมัย อย่างไรก็ตามก็มีคำตอบที่เป็นไปได้จำนวนมากต่อความงงงวยนี้
ประการแรก ยุคสมัยของมุสลิมคือยุคสมัยที่ยาวนานที่สุดเหนือประชาชาติอื่นๆ
ประการที่สอง การแตกแยกในประชาชาติอิสลามถือว่าเป็นปัญหาน้อยกว่าการแตกแยกที่ประสบกับคนยุคก่อน ความบกพร่องที่เกิดจากการแตกแยกในหมู่มุสลิม ได้รับการถ่วงดุลที่มากกว่าด้วยความดีและผลประโยชน์ที่มุสลิมมีอยู่
การมีอยู่ของกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งมิได้จำเป็นว่ากลุ่มนั้นจะต้องมีสมาชิกเป็นจำนวนมาก คนหนึ่งที่ดำเนินตามความคิดของเขาเองก็สามารถจัดตั้งกลุ่มขึ้นมาได้ ฉะนั้นมันเป็นไปได้มากที่สมาชิกของ 72 จำพวกอาจจะมีเปอร์เซ็นต์น้อยมากเมื่อเทียบกับในประชาชาติอิสลามทั้งหมด
ปัญหาที่แท้จริงอยู่กับพวกที่คิดไปเองว่าพวกเขาเป็น “กลุ่มที่รอดพ้น” ที่แยกออกมาจากกลุ่มอื่นๆทั้งหมด ที่บอกว่าทุกคนหลงผิดและประณามพวกเขา ท่านนะบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลอฮุ อะลัยฮิ วะซัลลัมกล่าวว่า “ถ้ามีคนหนึ่งพูดว่าคนนั้นจะถูกลงโทษในนรก ฉะนั้นเขาเป็นคนที่น่ารังเกียจที่สุดในหมู่พวกเขา”
เราจะต้องจำไว้เสมอว่านะบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลอฮุ อะลัยฮิ วะซัลลัมได้บอกว่า อีก 72 จำพวกนั้นยังคงเป็นมุสลิม
ท่านกล่าวว่า “ประชาชาติของฉันจะแตกออกเป็น 73 จำพวก” นี่หมายความว่าผู้ที่ดำเนินตามกลุ่มของพวกเขานั้นมิได้เป็นผู้ปฏิเสธศรัทธา(กาฟิร์)และผู้กลับกลอก(มุนาฟิก) พวกเขาเป็นมุสลิมและเป็นผู้ศรัทธา นี่มิได้หมายความจะไม่มีผู้กลับกลอกและผู้ปฏิเสธศรัทธาเลยแม้แต่น้อยในหมู่พวกเขา แต่กระนั้นส่วนใหญ่พวกเขายังมีความศรัทธา ถึงแม้ว่าพวกเขาจะมีทรรศนะที่ไม่ถูกต้องและข้อบกพร่องก็ตาม นี่เป็นหนทางที่นักปราชญ์ส่วนใหญ่เข้าใจถึงหะดีษ 73 จำพวก อย่างเช่น อิบนุ ตัยมียะฮ์ และอัล ชาฏีบีย์
คำตักเตือนถึงไฟนรกที่ได้อ้างอยู่ในหะดีษนี้มิได้หมายความว่าคำตักเตือนนี้จะดำเนินไปสู่ทุกคน อิบนุ ตัยมียะฮ์กล่าวว่า หะดีษนี้มิได้เป็นคำตักเตือนที่รุนแรงไปกว่าอายะฮ์ที่กล่าวว่า “แท้จริงบรรดาผู้ที่กินทรัพย์สินของบรรดาเด็กกำพร้าด้วยความอธรรมนั้น แท้จริงพวกเขากินไฟเข้าไปในท้องของพวกเขาต่างหาก และพวกเขาก็จะเข้าสู่เปลวเพลิง” 4:10 “ผู้ใดกระทำเช่นนั้น โดยเจตนาละเมิดและข่มเหงแล้ว เราก็จะให้เขาเข้าไฟนรกและนั่นเป็นสิ่งที่ง่ายดายแก่อัลลอฮ์” 4 :30
อย่างไรก็ตามอายะฮ์เหล่านี้ มิได้เป็นหลักฐานให้เราถือว่ามีบุคคลเฉพาะกำลังเดินไปสู่นรก เนื่องจากพวกเขาอาจจะสำนึกผิดในบาปของพวกเขาหรือพวกเขาอาจจะกระทำความดีอื่นๆที่จะลบล้างบาปของพวกเขา อัลลอฮ์อาจจะลบล้างความผิดของพวกเขาโดยการที่พวกเขาได้รับความทุกข์ทรมาณด้วยความยากลำบากหรือสิ่งที่คล้ายกันนี้ มันมิใช่เป็นการปฏิบัติของคนยุคแรกของเราที่จะนำตัวของพวกเขาไปหมกมุ่นกับกลุ่มเหล่านี้
อัช ชาฏีบีย์ได้อธิบายในจุดตรงนี้อย่างกระจ่างชัดในหนังสือของท่านที่มีชื่อว่า อัล มุวาฟาเกาะฮ์ อิบนุตัยมียะฮ์ได้พูดในงานเขียนของท่านหลายชิ้นด้วยกันว่า ใครก็ตามจากหนึ่งใน 72 จำพวกที่เป็นผู้กลับกลอกเขาเป็นผู้ปฏิเสธศรัทธาในหัวใจของเขา ใครก็ตามจากพวกเขาที่มิได้เป็นผู้กลับกลอกแต่ในความเป็นจริงเขาศรัทธาในอัลลอฮ์และเราะซูลของพระองค์หาใช่เป็นผู้ปฏิเสธศรัทธาไม่ แม้ว่าจะผิดพลาดอะไรก็ตามในการตีความที่พวกเขาอาจจะมี เมื่อบรรดาผู้ศรัทธากล่าวว่า “...ข้าแต่พระเจ้าของเราทรงโปรดอภัยให้แก่เราและพี่น้องของเราผู้ซึ่งได้ศรัทธาก่อนหน้าเรา...” 59 10
เราหมายความว่ามุสลิมทั้งหมดในยุคอดีต ถึงแม้ว่าพวกเขาทำความผิดในการตีความ ได้กระทำที่ขัดแย้งกับสุนนะฮ์ หรือกระทำบาปบางอย่าง พวกเขายังคงเป็นพี่น้องของเราที่ล่วงหน้าไปก่อนเราและพวกเขาทั้งหมดอยู่ภายใต้หลักการทั่วๆไปในการให้อภัย ถึงแม้ว่าพวกเขาจะอยู่ในหนึ่ง 72 จำพวกก็ตาม แต่ละคนในกลุ่มเหล่านี้มีจำนวนมากที่ไม่ได้เป็นผู้ปฏิเสธศรัทธา พวกเขาเป็นผู้ศรัทธาที่หลงผิดและได้ทำบาปบางอย่างที่ทำให้พวกเขาสมควรได้รับคำตักเตือนถึงการลงโทษ
หะดีษนี้จะต้องได้รับการพิจารณาในมุมมองที่ถูกต้อง ถึงแม้ว่าเราอาจจะมองแล้วว่าเป็นหะดีษเศาะฮี้ย์ แต่เราจะต้องไม่ตีความหมายเกินเลยไปกว่าความหมายที่แท้จริงของมัน เราต้องไม่อนุญาติให้นำหะดีษนี้มาใช้จนทำให้มีการแตกแยกกันมากขึ้นระหว่างมุสลิมและยุยงความขัดแย้งในหมู่ผู้ศรัทธา
.........................................