อิดดะฮฺ คือ ระยะเวลาที่บรรดาหญิงรอคอยและไม่สามารถแต่งงานใหม่หลังจากสามีเสียชีวิตหรือหย่าจากนางไป
อิดดะฮฺ การรอ เงื่อนไขการหย่า
อิดดะฮฺ คือ ระยะเวลาที่บรรดาหญิงรอคอยและไม่สามารถแต่งงานใหม่หลังจากสามีเสียชีวิตหรือหย่าจากนางไป
หุก่มของอิดดะฮฺ
อิดดะฮฺเป็นสิ่งที่วาญิบสำหรับผู้หญิงที่สามีหย่าจากนางไปหรือสามีเสียชีวิตหลังจากได้ร่วมหลับนอน(มีเพศสัมพันธ์)กับนางแล้ว การแยกจากกันจะด้วยการหย่าหรือคุลุอฺ (การขอหย่าด้วยการจ่ายค่าชดเชย ผู้แปล) หรือยกเลิกการแต่งงาน เพื่อให้รู้ว่ามดลูกของนางสะอาดปราศจากกการตั้งครรภ์
วิทยปัญญาของการบัญญัติให้มีอิดดะฮฺ
1.เพื่อความมั่นใจว่ามดลูกสะอาดปราศจากการตั้งครรภ์ เพื่อไม่ให้เชื่อสายปะปนกัน
2.เปิดโอกาสให้ผู้ที่หย่าได้กลับคืนดีกันเมื่อเกิดความสำนึก ในกรณีที่เป็นการหย่าที่มีโอกาสคืนดีกัน
3.ให้ความสำคัญกับเรื่องการแต่งงาน ซึ่งการแต่งงานจะไม่สมบูรณ์นอกจากต้องมีเงื่อนไขและจะไม่ถูกยกเลิกนอกจากต้องรอคอยและใช้เวลา
4.ให้เกียรติกับชีวิตคู่สามีภรรยาซึ่งนางจะไม่ถูกย้ายไปอยู่กับคนอื่นเว้นแต่นางต้องรอให้ช่วงเวลาหนึ่งได้พ้นไป
5.รักษาสิทธิของการตั้งครรภ์หากการหย่าเกิดขึ้นขณะที่ฝ่ายหญิงกำลังตั้งครรภ์
ในช่วงอิดดะฮฺนั้นมีสิทธิ์อยู่ด้วยกัน 4 ประการ
ประการที่ 1 สิทธิ์ต่ออัลลอฮฺ
ประการที่ 2 สิทธิ์ต่อสามี
ประการที่ 3 สิทธิ์ต่อภรรยา
ประการที่ 4 สิทธิ์ต่อลูก
หญิงที่ถูกหย่าก่อนที่จะมีการสมสู่ จะไม่มีอิดดะฮฺสำหรับนาง และหากถูกหย่าหลังจากได้มีการร่วมหลับนอน(มีเพศสัมพันธ์)แล้ว นางจะต้องอยู่อิดดะฮฺ ส่วนหญิงที่สามีตายจากก่อนที่จะมีเพศสัมพันธ์หรือหลังการมีเพศสัมพันธ์ นางจักต้องอยู่อิดดะฮฺสี่เดือนกับสิบวัน เพื่อเป็นการแสดงถึงความซื่อสัตย์และให้เกียรติต่อสามี และนางมีสิทธิ์ที่จะได้รับมรดกของสามี
1. อัลลอฮฺ ตะอาลาได้ตรัสไว้ว่า
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِذَا نَكَحْتُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمْ عَلَيْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا»
ความว่า : โอ้บรรดาผู้ศรัทธาเอ๋ย! เมื่อพวกเจ้าได้สมรสกับบรรดาหญิงผู้ศรัทธา แล้วพวกเจ้าได้หย่าพวกเธอก่อนที่พวกเจ้าจะแตะต้องตัวพวกเธอ (คือร่วมหลับนอนกับพวกเธอ) ดังนั้น สำหรับพวกเจ้าไม่มีสิทธิ์ (ที่จะให้พวกเธออยู่)ในอิดดะฮฺ โดยที่พวกเจ้าจะนับเวลาการอยู่ในอิดดะฮฺ ฉะนั้น พวกเจ้าจงให้ผลประโยชน์แก่พวกเธอบ้าง แล้วปล่อยให้พวกเธอจากไปโดยดีงาม ( อัลอะห์ซาบ -49 )
2. อัลลอฮฺได้ตรัสไว้ว่า
«وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ»
ความว่า : และบรรดาผู้ที่ถึงแก่ชีวิตลงในหมู่พวกเจ้า และทิ้งคู่ครองไว้นั้น พวกนางจะต้องรอคอยตัวของพวกนางเอง สี่เดือนกับสิบวัน ครั้นเมื่อพวกนางครบกำหนดเวลาของพวกนางแล้ว ก็ไม่มีบาปใดๆ แก่พวกเจ้า ในสิ่งที่พวกนางได้กระทำไปในส่วนตัวของพวกนางโดยชอบธรรม และอัลลอฮฺนั้นทรงรอบรู้อย่างละเอียด ในสิ่งที่พวกเจ้ากระทำกัน ( อัล-บะเกาะเราะฮฺ 234 )
ประเภทของผู้ที่อยู่ในอิดดะฮฺ
1. หญิงกำลังตั้งครรภ์ อิดดะฮฺของนางคือเริ่มจากวันตายของสามี หรือวันที่หย่าหรือยกเลิกการแต่งงาน จนถึงนางได้คลอดทารกในครรภ์ นับจากวันที่ได้แต่งงาน โดยปกติแล้วจะมีระยะเวลาถึงเก้าเดือน
อัลลอฮฺตะอาลาได้ตรัสไว้ว่า
«وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ»
ความว่า : ส่วนบรรดาผู้มีครรภ์ กำหนดของพวกนางก็คือ พวกนางจะคลอดทารถที่อยู่ครรภ์ของพวกนาง (อัฏเฏาะล๊าก 4)
2. หญิงที่สามีตายจาก หากนางกำลังตั้งครรภ์ อิดดะฮฺของนางจะสิ้นสุดเมื่อได้คลอดทารกในครรภ์ แต่ถ้าหากนางมิได้ตั้งครรภ์อิดดะฮฺของนางคือ สี่เดือนกับสิบวัน และในช่วงเวลานี้จะรู้ว่านางได้ตั้งครรภ์หรือไม่
อัลลอฮฺตะอาลาได้ตรัสไว้ว่า
«وَالَّذِينَ يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا»
ความว่า : และบรรดาผู้ที่ถึงแก่ชีวิตลงในหมู่พวกเจ้า และทิ้งคู่ครองไว้นั้น พวกนางจะต้องรอคอยตัวของพวกนางเอง สี่เดือนกับสิบวัน ( อัล-บะเกาะเราะฮฺ 234 )
3. หญิงที่แยกจากสามีด้วยการหย่า โดยนางมิได้ตั้งครรภ์แต่เป็นผู้ที่มีรอบเดือน อิดดะฮฺของนางคือมีรอบเดือนสามครั้ง แต่สำหรับหญิงที่แยกจากสามีด้วยการคุลุอฺ หรือยกเลิกการแต่งงาน อิดดะฮฺของนางคือมีประจำเดือนครั้งเดียว
อัลลอฮฺตะอาลาได้ตรัสไว้ว่า
«وَالْمُطَلَّقَاتُ يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ»
ความว่า:และบรรดาหญิงที่ถูกหย่าร้าง พวกนาง จะต้องรอคอยตัวของตนเองสามกุรูอฺ ( อัล-บะเกาะเราะฮฺ -228 )
4. หญิงที่หย่าจากสามีที่ไม่มีรอบเดือนอันเนื่องจากยังเป็นเด็กหรือพ้นจากช่วงของการมีรอบเดือน อิดดะฮฺของนางคือ สามเดือน
อัลลอฮฺตะอาลาได้ตรัสไว้ว่า
«وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ»
ความว่า: สำหรับผู้หญิงในหมู่ภริยาของพวกเจ้าที่หมดหวังในการมีระดู หากพวกเจ้ายังสงสัย ( ในเรื่องอิดดะฮฺของนาง ) ดังนั้น พึงรู้เถิดว่า อิดดะฮฺของพวกนางคือสามเดือน และบรรดาผู้หญิงที่มิได้มีระดูก็เช่นกัน ( อัฏเฏาะล๊าก 4 )
5. หญิงที่หมดประจำเดือนโดยไม่ทราบสาเหตุ อิดดะฮฺของนางคือหนึ่งปี ซึ่งเก้าเดือนนั้นสำหรับการตั้งครรภ์และอีกสามเดือนเป็นระยะเวลาของการรอคอย
6. หญิงที่ถูกทอดทิ้ง คือ หญิงที่สามีขาดการติดต่อและไม่รู้ชะตากรรม นางต้องรอสามีของนางจนกว่าเขาจะกลับมาหรือทราบข่าวคราวเกี่ยวกับเขาตามระยะเวลาที่ผู้พิพากษาได้กำหนดไว้ เพื่อความชัดเจนในเรื่องราวเกี่ยวกับสามี เมื่อเวลานั้นได้ผ่านพ้นไป สามีก็ยังไม่กลับมาหรือยังไม่รู้ชะตากรรมของเขา ผู้พิพากษาจะตัดสิ้นชี้ขาดว่าเขาได้ตายไปแล้ว หลังจากนั้นนางก็จะเริ่มอิดดะฮฺเป็นเวลาสี่เดือนกับสิบวัน เป็นอิดดะฮฺการตายจากของสามีและนางก็จะมีสิทธิ์แต่งงานใหม่หลังจากพ้นอิดดะฮฺหากนางประสงค์
อิดดะฮฺของทาสหญิง
อิดดะฮฺของทาสหญิงที่ถูกหย่าที่มีประจำเดือน คือมีรอบเดือนสองครั้ง และอิดดะฮฺของทาสหญิงที่ไม่มีประจำเดือนอันเนื่องจากชราภาพหรือเป็นเด็ก คือ สองเดือน และอิดดะฮฺของทาสหญิงที่กำลังตั้งครรภ์ คือคลอดทารกที่อยูในครรภ์
ผู้ชายเมื่อได้ครอบครองทาสหญิงที่ได้มีเพศสัมพันธ์แล้ว ไม่เป็นที่อนุมัติสำหรับเขาที่จะมีความสัมพันธ์ทางเพศกับนางจนกว่ามดลูกของนางจะสะอาด คือหากนางกำลังตั้งครรภ์ก็ให้นางคลอดทารกที่อยู่ในครรภ์ หากนางเป็นผู้ที่มีประจำเดือนให้นางมีรอบเดือนหนึ่งครั้ง และหากนางเป็นผู้ที่หมดประจำเดือนหรือเป็นเด็กให้รอเป็นเวลาหนึ่งเดือน
หญิงที่มีเพศสัมพันธ์อันเนื่องจากความคลุมเครือ
หญิงที่มีเพศสัมพันธ์อันเนื่องจากความคลุมเครือ หรือผิดประเวณี หรือจากการแต่งงานที่โมฆะ หรือคุลุอฺจะมีอิดดะฮฺเพียงหนึ่งเดือนเท่านั้น เพื่อให้รู้ว่ามดลูกของนางสะอาดปราศจากการตั้งครรภ์ และเมื่อสามีของนางตายในระหว่างที่นางอยู่ในอิดดะฮฺที่คืนดีได้ อิดดะฮฺจากการหย่าจะถูกยกเลิก และจะเริ่มอิดดะฮฺใหม่คืออิดดะฮฺการตายจากของสามี