กรณีขาดศีลอดร่อมะฎอนอันเนื่องจากมีอุปสรรค เช่น มีประจำเดือน เจ็บป่วย และเดินทาง เป็นต้น ก็สุนัตให้ทำการถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาลติดต่อหลังจากวันอีดเลยได้
จะถือศีลอดชดใช้ก่อนหรือว่าถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาลก่อน?
ถาม: มีศีลอดที่ต้องชดใช้จะทำการถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาลได้หรือไม่?
ตอบ: ประเด็นการถือศีลอดชดใช้ร่อมะฎอนนั้นมี 2 กรณีด้วยกัน กล่าวคือ:
2.1 กรณีขาดศีลอดร่อมะฎอนอันเนื่องจากมีอุปสรรค เช่น มีประจำเดือน เจ็บป่วย และเดินทาง เป็นต้น ก็สุนัตให้ทำการถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาลติดต่อหลังจากวันอีดเลยได้ และหลังจากนั้นก็ชดใช้ศีลอดร่อมะฎอนที่ขาดไป แล้วผลบุญการถือศีลอดทั้งปีก็จะเกิดขึ้นตามที่ตัวบทฮะดีษได้ระบุไว้
ท่านอิมามอิบนุฮะญัร อัลฮัยตะมีย์ ได้กล่าวว่า
وَقَضِيَّةُ الْمَتْنِ نَدْبُهَا حَتَّى لِمَنْ أَفْطَرَ رَمَضَانَ وَهُوَ كَذَلِكَ إلَّا فِيمَنْ تَعَدَّى بِفِطْرِهِ ؛ لِأَنَّهُ يَلْزَمُهُ الْقَضَاءُ فَوْرًا
“ประเด็นคำพูดของอิมามอันนะวาวีย์นั้น คือซุนนะฮ์ให้ทำการถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาลแม้กระทั่งผู้ที่เคยแก้ศีลอด (เนื่อจากมีอุปสรรค) ในเดือนร่อมะฎอนก็ตาม นอกจากผู้ที่ละเมิดในการแก้ศีลอด (เช่น เจตนาในการทำให้เสียศีลอด ก็ถือว่าฮะรอมทำการถือศีลอด 6 วันเดือนเชาวาล) เพราะจำเป็นบนเขาจะต้องทำการชดใช้ (ศีลอดร่อมะฏอน) อย่างรีบด่วน (และหลังจากชดใช้แล้วค่อยถือศีล 6 วันของเดือนเชาวาล) ” ตั๊วะห์ฟะตุลมั๊วะห์ตาจญ์ เล่ม 3 หน้า 457
2.2 กรณีขาดศีลอดร่อมะฎอนโดยไม่มีอุปสรรคอันใด เช่น เจตนากินและดื่มในขณะถือศีอลดร่อมะฎอน เป็นต้น ก็ถือว่าฮะรอมถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาล และจำเป็นบนเขาต้องรีบทำการชดใช้ศีลอดร่อมะฎอนที่ติดค้างก่อน แล้วหลังจากนั้นก็ทำการถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาล
ท่านชัยคุลอิสลาม อับดุลลอฮ์ อัชชัรกอวีย์ ได้กล่าวว่า
إِنْ أَفْطَرَهُ تَعَدِّياً حَرُمَ عَلَيْهِ صَوْمُهَا لِمَا فِيْهِ مِنْ تَأْخِيْرِ الْقَضاَءِ الْفَوْرِيِّ
“ถ้าหากเขาแก้ศีลอดร่อมะฎอนโดยละเมิด (มิชอบตามหลักการ) ก็ถือว่าฮะรอมบนเขาทำการถือศีลอด 6 วันเดือนเชาวาล เนื่องจากการถือศีลอด 6 วันเดือนเชาวาลนั้นเป็นการทำให้ล่าช้าในการชดใช้ศีลอดร่อมะฎอนที่ต้อง รีบกระทำ” ฮาชียะฮ์ อัชชัรกอวีย์, เล่ม 2 หน้า 322.
สรุป คือ หากเขาชดใช้ศีลอดร่อมะฎอนก่อน แล้วถือศีลอดเดือนเชาวาล ถือว่าเป็นสิ่งที่ดีที่สุด แต่ถ้าหากศีลอดร่อมะฎอนที่ขาดไปนั้นเนื่องจากมีอุปสรรคก็ให้ถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาลได้พร้อมกับตั้งใจว่าจะชดใช้ศีลอดร่อมะฎอนที่ขาดไป ส่วนผู้ที่ขาดศีลอดร่อมะฎอนแบบละเมิดและทำเบาความนั้น ฮะรอมถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาล และจำเป็นบนเขาต้องชดใช้ศีลอดร่อมะฎอนอย่างรีบด่วน แล้วหลังจากนั้นค่อยถือศีลอด 6 วันของเดือนเชาวาลนั่นเอง
ที่มา: อาจารย์ อารีฟีน แสงวิมาน