ละหมาดสุริยุปราคาคนเดียวได้มั้ย? อุละมาอ์ส่วนใหญ่เห็นว่า อนุญาตให้ทำการละหมาดสุริยุปราคา ในรูปญะมาอะฮฺ หรือละหมาดคนเดียว..
ละหมาดสุริยุปราคาคนเดียวได้มั้ย?
อุละมาอ์ส่วนใหญ่เห็นว่า อนุญาตให้ทำการละหมาดสุริยุปราคา ในรูปญะมาอะฮฺ หรือละหมาดคนเดียวได้ แต่ละหมาดในรูปญะมาอะฮฺประเสริฐกว่า
ดังปรากฏในหะดีษ ว่าท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ละหมาดสุริยุปราคาในรูปญะมาอะฮฺ (บุคอรีย์ 1056 และมุสลิม 901
ท่าน อิบนุ อุมัร เราะฎิยัลลอฮุอันฮุมา เล่าว่า ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวว่า :
إنَّ الشمس والقمر لا يخسفان لموت أحد ولا لحياته ولكنهما آيتان من آيات الله فإذا رأيتموهما فصلوا
“แท้จริงดวงอาทิตย์และดวงจันทร์นั้นจะไม่ถูกบดบัง (เกิดสุริยุปราคาและจันทรุปราคา) ด้วยการตายหรือการเกิดของผู้หนึ่งผู้ใด แต่ทั้งสองนั้น คือ สัญญาณสองข้อจากบรรดาสัญญาณต่างๆของอัลลอฮฺตะอาลา ดังนั้น เมื่อพวกท่านพบเห็นมันทั้งสอง ก็จงทำการละหมาด” (บันทึกโดย บุคอรีย์ : 1042
1. ละหมาด
จากท่านอิบนุอุมัร เราะฎิยัลลอฮุอันฮุมา เล่าว่า ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม กล่าวว่า
“แท้จริงดวงอาทิตย์และดวงจันทร์นั้นจะไม่บดบังกัน (เกิดสุริยุปราคาและจันทรุปราคา) ด้วยการตายหรือการเกิดของผู้หนึ่งผู้ใด แต่ทั้งสองนั้น คือ สัญญาณสองข้อจากบรรดาสัญญาณต่างๆของอัลลอฮฺตะอาลา ดังนั้น เมื่อพวกท่านพบเห็นมันทั้งสอง ก็จงทำการละหมาด” (บันทึกโดย บุคอรีย์ : 1042 และมุสลิม : 914)
2. เศาะดะเกาะฮฺ (บริจาคทาน)
จากท่านหญิงอาอิชะฮฺ กล่าวว่า : เกิดสุริยุปราคาขึ้นในยุคของท่านร่อซูล ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ท่านจึงนำผู้คนละหมาด ท่านยืนขึ้น โดยท่านยืนเป็นเวลานาน...(หลังจากเสร็จสิ้นการละหมาดแล้ว) ท่านก็กล่าวว่า
“แท้จริงดวงอาทิตย์และดวงจันทร์นั้นคือ สัญญาณสองข้อจากบรรดาสัญญาณต่างๆของอัลลอฮฺ มันไม่ได้บดบังกัน ด้วยการตาย หรือการมีชีวิตของคนหนึ่งคนใด ดังนั้น เมื่อพวกท่านเห็นมัน พวกท่านก็จงขอดุอาอ์ต่ออัลลอฮฺ กล่าวตักบีรฺ (อัลลอฮุอักบัรฺ) ละหมาด และให้ทานเศาะดะเกาะฮฺเถิด” (บันทึกโดย บุคอรีย์ 1044 และมุสลิม 901)
3. ดุอาอ์
จากท่าน อัลมุฆีเราะฮฺ บิน ชุอฺบะฮฺ กล่าวว่า : ได้เกิดสุริยุปราคาขึ้นในวันที่อิบรอฮีม (บุตรชายของท่านนบี) เสียชีวิต ผู้คนจึงพากันกล่าวว่า สุริยุปราคานั้นเกิดขึ้นเนื่องจากการเสียชีวิตของอิบรอฮีม ท่านเราะสูล ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม จึงกล่าวว่า
“แท้จริงดวงอาทิตย์และดวงจันทร์นั้นคือสัญญาณสองข้อจากบรรดาสัญญาณต่างๆของอัลลอฮฺ มันไม่ได้บดบังกัน ด้วยการตาย หรือการมีชีวิตของคนหนึ่งคนใด ดังนั้น เมื่อพวกท่านเห็นมัน พวกท่านก็จงขอดุอาอ์ต่ออัลลอฮฺ และจงทำการละหมาด กระทั่งปรากฏการณ์นั้นได้สิ้นสุดลง” (บันทึกโดย บุคอรีย์ 1060 และ มุสลิม 915)
4. รำลึกถึงอัลลอฮฺ และกล่าวอิสติฆฟาร (ขออภัยโทษ)
จากท่าน อบู มูสา กล่าวว่า : เกิดสุริยุปราคาขึ้น แล้วท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ก็ลุกขึ้นอย่างรีบเร่งร้อนรน กลัวว่ามันจะเป็นวันสิ้นโลก แล้วท่านก็ไปยังมัสยิด และทำการละหมาด ด้วยการยืน รุกูอฺ และสุญูดที่ยาวนานที่สุดเท่าที่ฉันเคยเห็นท่านปฏิบัติ แล้วท่านก็กล่าวว่า
“สัญญาณเหล่านี้ที่อัลลอฮฺทรงให้บังเกิดขึ้นนั้น ไม่ได้เป็นไปเพราะการตาย หรือการมีชีวิตของผู้ใด แต่อัลลอฮฺตะอาลาทรงให้มันทำให้บ่าวของพระองค์เกรงกลัว ดังนั้น เมื่อพวกท่านเห็นสิ่งหนึ่งสิ่งใดจากสัญญาณเหล่านั้น พวกท่านก็จงรีบเร่งรำลึกถึงพระองค์ ขอดุอาอ์ต่อพระองค์ และขออภัยโทษต่อพระองค์” (บันทึกโดย บุคอรีย์ 1059 และมุสลิม 912)
ส่งเสริมให้ละหมาดที่มัสยิด
สุนัตให้ละหมาดสุริยุปราคาในรูปญะมาอะฮฺที่มัสยิด ท่านหญิงอาอิชะฮฺ เราะฎิยัลลอฮุอันฮา กล่าวว่า
“ท่านเราะสูล ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ออกไปยังมัสยิด แล้วท่านยืนละหมาด และตักบีรฺ แล้วผู้คนก็ตั้งแถวข้างหลังท่าน” (บุคอรีย์ 1049 และมุสลิม 903)
ส่งเสริมให้ละหมาดทั้งบุรุษและสตรี
ดังปรากฏในหะดีษ ว่าท่านหญิงอาอิชะฮฺ และอัสมาอ์ ละหมาดสุริยุปราคา พร้อมกับท่านเราะสูล ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม (บุคอรีย์ 1053)
ประกาศเรียกผู้คนให้มาละหมาด
ส่งเสริมให้ประกาศเรียกผู้คน เพื่อร่วมทำการละหมาดร่วมกันที่มัสยิด ดังปรากฏหลักฐานดังนี้
อับดุลลอฮฺ บิน อัมรฺ เราะฎิยัลลอฮุอันฮุมา กล่าวว่า
“เมื่อเกิดสุริยุปราคาขึ้นในสมัยท่านเราะสูล ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ก็มีการประกาศเรียกว่า : إنّ الصَّلاةَ جَامِعَةٌ (จงมาละหมาดร่วมกันเป็นญะมาอะฮฺ)” (บุคอรีย์ 1045 และมุสลิม 910)
และท่านหญิงอาอิชะฮฺ เราะฎิยัลลอฮุอันฮา กล่าวว่า “เกิดสุริยุปราคาขึ้นในสมัยท่านเราะสูล ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ท่านจึงให้คนประกาศว่า الصَّلاةَ جامِعَةً ผู้คนจึงรวมตัวกันและตั้งแถวข้างหลังท่าน แล้วท่านก็นำพวกเขาละหมาด” (อันนะสาอีย์ 1464 และอบูดาวุด 1190)ท่านอิบนุ กุดามะฮฺ เราะหิมะฮุลลอฮฺ กล่าวว่า “การละหมาดสุริยุปราคา ไม่มีอะซาน หรืออิกอมะฮฺ เพราะท่านนบี ศ็อลลัลลอฮุอะลัยฮิวะสัลลัม ได้ทำการละหมาดสุริยุปราคาโดยปราศจากการอะซาน หรืออิกอมะฮฺ และเนื่องจากเป็นการละหมาดที่นอกเหนือจากละหมาดฟัรฎูทั้งห้า จึงคล้ายกับการละหมาดสุนัตทั่วไป” (อัลมุฆนีย์ 3/323)
ไม่มีอะซาน ไม่มีอิกอมะฮฺ
และท่านอิบนุ ดะกีก อัลอีด กล่าวว่า “บรรดาอุละมาอ์ต่างมีความเห็นพ้องกันว่า การละหมาดสุริยุปราคานั้น ไม่ต้องอะซาน และอิกอมะฮฺ” (ฟัตหุลบารีย์ 2/533)
วิธีการละหมาดสุริยุปราคา
การละหมาด เมื่อเกิดสุริยคราสนั้น เป็น “สุนัตมุอักกัต” ควรกระทําอย่างยิ่ง และการปฏิบัติร่วมกันแบบ “ยะมาอะฮ์” เป็นประเสริฐสุด ละหมาดนี้ให้ทํา 2 รอกะอัต
วิธีละหมาดสุริยุปราคา มีดังนี้
ให้เหนียตทําละหมาดสุริยคราส เหนียตว่า
คำอ่าน: อุซ็อลลีสุนนะตัลกุซูฟิ รอกอะตัยนี่ ลิลลาฮิต้าอาลา
นึกในใจ : ข้าพเจ้าละหมาดสุนัตสุริยคราส 2 รอกะอัต เพื่ออัลเลาะห์ต้าอาลา
จากนั้นตักบีรเข้าทําละหมาด อ่านดุอาอิฟตีตะห์ อ่านอะลูซูบิลลาฮ์ อ่านฟาติฮะห์ แล้วรู่กัวอ์ หลังจากนั้น ให้เงยศีรษะขึ้นจากรู่กัวอ์ แล้วยืนตรง ต่อมาก็อ่านฟาติฮะฮฺ อีกเป็นครั้งที่สอง แล้วรู่กัวอ์ และเงยศีรษะ นั้นมายืนตรงเป็นครั้งที่สอง หลังจากนั้นจึงก้มลงสุยูด 2 ครั้ง
หลังจากนั้น ให้ทําละหมาดร่อก้าอัตที่สองตามแบบเดิม โดยมีการยืน 2 ครั้ง การอ่านสองครั้ง การรู่กัวอ์ 2 ครั้ง การเอียะติดาลสองครั้ง การสุยูดสองครั้ง หลังจากนั้นให้ทําละหมาดจนครบถ้วนเหมือน ๆ กับการละหมาดทั่วไป
สุนัตให้อีหม่ามอ่านดังในละหมาดจันทรคราส ไม่ต้องดังในสุริยคราส เสร็จแล้วให้อีหม่ามอ่านคุตบะฮ์ สองครั้งเช่นเดียวกับคุตบะฮฺวันศุกร์ ในคุตบะฮฺทั้งสองเตือนให้ผู้คนเตาบัต เลิกทำบาป และให้หันมาทำแต่ความดีงามเช่นการทำทานและอื่น ๆ
อนึ่งการกระทำที่ไม่เกี่ยวกับที่กล่าวไว้แล้ว ซึ่งเป็นประเพณีของบางท้องถิ่น เช่น การตีปีป ยิงปืน จุดประทัด และเขย่าต้นไม้เป็นต้น เป็นการกระทําที่ไม่มีในบทบัญญัติของศาสนาอสลาม
สรุป ละหมาดสุริยุปราคาคนเดียวได้ แต่ละหมาดในรูปญะมาอะฮฺ (รวมกัน) ประเสริฐกว่า