การทําฮัจญ์แบบตะมัตตัวะอ์ คือ เอียะฮ์รอมอุมเราะห์ และทําพิธีอุมเราะห์จนเสร็จ หลังจากนั้นจึงทําฮัจญ์ในปีเดียวกัน สรุปคือ ทำอุมเราะห์ก่อนการทำฮัจญ์
รูปแบบการทําฮัจญ์มี 3 รูปแบบ คือ
การทําฮัจญ์รูปแบบที่ 1 ในกรณีเลือกการทําฮัจญ์แบบตะมัตตัวะอ์
การทําฮัจญ์แบบตะมัตตัวะอ์ คือ เอียะฮ์รอมอุมเราะห์ และทําพิธีอุมเราะห์จนเสร็จ หลังจากนั้นจึงทําฮัจญ์ในปีเดียวกัน สรุปคือ ทำอุมเราะห์ก่อนการทำฮัจญ์
หากพี่น้องเห็นว่า ช่วงเวลาระหว่างที่พํานักในมักกะห์ กับการออกไปวุกฟที่อะรอฟะห์นั้น มีระยะเวลานานหลายวัน และพี่น้องไม่สามารถที่จะครองเอียะห์รอม โดยไม่ละเมิดข้อห้ามขณะเอียะฮ์รอมได้ พี่น้องก็ตัดสินใจ ทําฮัจญ์แบบตะมัตตัวะอ์ และพี่น้องจะต้องทราบว่าข้อห้ามขณะเอียะห์รอมมีอะไรบ้าง
ข้อห้ามขณะอยู่ในเอียะห์รอม
ข้อห้ามต่อไปนี้จะเป็นข้อห้าม ทั้งผู้ที่เอียะฮ์รอมฮัจญ์และเอียะห์รอมอุมเราะห์ คือ
1. เกี่ยวกับเครื่องนุ่งห่ม
สําหรับผู้ชาย ห้ามปิดศรีษะทั้งหมด หรือบางส่วนเช่นสวมหมวก หรือใช้ผ้าคลุมศีรษะเป็นต้น ห้ามสวมใส่ด้วยเครื่องนุ่งห่มที่เย็บติดกันหรือ ทอติดกัน เช่น ผ้าโสร่งที่เย็บติดกัน กางเกง กางเกงใน เสื้อเชิ้ต เสื้อ กล้าม เสื้อคอกลม รองเท้าที่ปิดส้นเท้าและนิ้วเท้า
สําหรับผู้หญิง ห้ามปิดหน้า แต่ไม่ห้ามการสวมใส่ด้วยเครื่องนุ่งห่ม ที่เย็บติดกันหรือทอติดกัน และห้ามปิดมือถึงข้อมือ ด้วยการสวมถุงมือ หรือใช้ผ้าพันมือ
2. เกี่ยวกับเครื่องหอม ห้ามทั้งผู้ชาย และผู้หญิงใส่เครื่องหอมที่ ร่างกาย เสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่มหรือที่นอน และห้ามใช้สบู่หอมขณะอาบน้ำ
3. เกี่ยวกับการใส่น้ำมันที่ศีรษะ ที่เคราและตามร่างกาย
น้ำมันมี 2 ชนิด คือ น้ำมันที่มีกลิ่นหอม และน้ำมันที่ไม่มีกลิ่นหอม สําหรับน้ำมันที่มีกลิ่นหอมนั้น ห้ามนํามาใช้ในทุกส่วนของร่างกาย
ส่วนน้ำมันที่ไม่มีกลิ่นหอม เช่น น้ำมันพืช และน้ำมันเนย เป็นต้น ไม่มีข้อห้ามห้ามที่จะนํามาใช้ที่ร่างกาย แต่ห้ามนําไปใช้ที่ศีรษะและเครา
4. ห้ามโกนผม ตัดผม โกนเส้นขน และห้ามตัดเล็บ ห้ามทําให้เส้นขนหลุดด้วยการโกน หรือการตัด หรือการถอน หรือเผา หรือด้วยวิธี อื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นผมที่ศีรษะ ขนรักแร้ ขนใต้ร่มผ้า หนวดและขนในที่ อื่นๆ ตามร่างกายทั้งหมด และห้ามตัดเล็บ ฉีกเล็บ ห้ามหวีผม สางเครา หากทําให้ผมหลุด แต่ถ้าหากไม่ทําให้ผมหลุด การหวีผม และสางเคราถือ เป็นเพียงมักรูห์ (น่าเกียจไม่เหมาะสม) เท่านั้น
5. ห้ามเข้าพิธีแต่งงานในฐานะเป็นเจ้าบ่าว เจ้าสาว และในฐานะ ผู้ปกครองฝ่ายหญิง (วะลี)
6. ห้ามการมีเพศสัมพันธ์ ทั้งทางทวารเบาและทวารหนัก ห้ามการจูบลูบคลําโดยมีกําหนัด และห้ามการทําสําเร็จความใคร่
7. ห้ามล่าสัตว์ป่า และครอบครองสัตว์ป่า และห้ามเข้ามีส่วนร่วมในการฆ่าสัตว์ป่า
เมื่อพี่น้องตัดสินใจทําฮัจญ์แบบตะมัตตัวะอ์ คือ ทําพิธีอุมเราะห์ก่อนทําพิธีฮัจญ์ภายในปีเดียวกัน ซึ่งจะต้องทราบรุก่น คือองค์ประกอบสําคัญของอุมเราะห์ และวาญิบอุมเราะห์เสียก่อน เพื่อที่จะปฏิบัติได้อย่างถูกต้องครบถ้วนสมบูรณ์
รูก่น (องค์ประกอบสําคัญ) ของอุมเราะห์มีดังนี้
1. เอียะห์รอม คือ เนียตเข้าสู่พิธีอุมเราะห์ ในสถานที่ที่กําหนด โดยกล่าวว่า
คำอ่าน: น่าวัยตุ้ลอุมเราะต้า ว่าอะห์รอมตู้ บิฮาลิลลาฮิตาอาลา
ตั้งเจตนาในใจว่า : “ข้าพเจ้าตั้งใจทําอุมเราะห์และเอียะห์รอมอุมเราะห์ เพื่ออัลลอฮ์ ตาอาลา”
2. ตอวาฟรอบบัยตุ้ลเลาะห์ 7 รอบ
3. เดินสะแอระหว่างภูเขาซอฟาและมัรวะห์ 7 เที่ยว
4. ตัดหรือโกนผมที่ศีรษะ
5. เรียบเรียงตามลําดับ อุมเราะห์นั้นใช้ไม่ได้
ในการทําพิธีอุมเราะห์ หากขาดรุก่นใดรุกนหนึ่งที่ได้กล่าวมา อุมเราะห์นั้นใช้ไม่ได้
วาญิบ คือ สิ่งที่จําเป็นต้องปฏิบัติในพิธีอุมเราะห์ คือ
เอียะห์รอมอุมเราะห์จากสถานที่ที่กําหนดไว้ให้
สําหรับผู้ที่อยู่ที่มะดีนะห์หรือผ่านมาทางมะดีนะห์สถานที่กําหนดให้เอียะฮ์รอม คือ ซุ้ลอุลัยฟะห์ หรืออับยารอะลี หรือปัจจุบัน เรียกว่า มัสยิดมีกอต
สําหรับผู้ที่ผ่านยะมัน(เยเมน) สถานที่ที่กําหนดไว้ คือ ยะลัมลัม สําหรับผู้ที่เดินทางโดยเครื่องบินสายการบินจะประกาศให้ทราบก่อนผ่านยะลัมลัม เพื่อให้ฮุจญาจ เตรียมตัวเอียะห์รอมฮัจญ์ หรืออุมเราะห์ เมื่อถึงยะลัมลัม
ส่วนผู้อยู่ที่มักกะห์ หากประสงค์จะทําอุมเราะห์ สถานที่ที่กําหนด ให้เอียะฮ์รอมอุมเราะห์คือ นอกเขตแผ่นดินฮารอม เช่น ที่ตันอีม หรือญะอ์รอนะห์
ขั้นตอนการทําอุมเราะห์ เรียบเรียงตามรุก่นและวาญิบ มี 4 ขั้นตอน ดังนี้
เพื่อความสะดวก ให้ฮุจญาจอาบน้ำทั่วทั้งตัว โดยเนียตขณะอาบน้ำว่า เป็นการอาบน้ำสุนัตเพื่อเอียะห์รอมอุมเราะห์ ในที่พักที่มะดีนะห์ แล้วสวมใส่ชุดเอียะฮ์รอม ผู้ชายนุ่งผืนห่มผืนด้วยผ้าสีขาว ผู้หญิงสวมใส่ชุดที่ปกปิดเอาเราะห์มิดชิด แต่ให้เปิดหน้าและมือ
ขั้นตอนที่ 1 เอียะฮ์รอมอุมเราะห์ (เป็นรูก่นอุมเราะห์) ในสถานที่ที่กําหนดให้เอียะห์รอม คือ ซุ้ลฮฺลัยฟะห์ หรือ มัสยิดมีกอต (เป็นวาญิบของอุมเราะห์) เมื่อไปถึงให้เข้าไปในมัสยิดละหมาดสุนัตเพื่อเอียะฮ์รอม 2 รอกาอัต โดยเนียตว่า :
“ข้าพเจ้าตั้งใจละหมาดสุนัตเอียะฮ์รอม 2 รอกาอัต เพื่ออัลลอฮ์ ตาอาลา”
เมื่อละหมาดเสร็จให้เนียตเอียะห์รอมอุมเราะห์ โดยกล่าวว่า
คำอ่าน: น่าวัยตุ้ลอุมเราะต้า ว่าอะห์รอมตู้ บิฮาลิลลาฮิตาอาลา
ตั้งเจตนาในใจว่า : “ข้าพเจ้าตั้งใจทําอุมเราะห์และเอียะห์รอมอุมเราะห์ เพื่ออัลลอฮ์ ตาอาลา”
หลังจากเนียตแล้ว สุนัตให้กล่าว ตัลบียะห์มากๆ คือกล่าววว่า
بَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ لَا شَرِيْكَ لَكَ لَبَّيْكَ إِنَّ الْحَمْدَ وَالنَّعْمَةَ لَكَ وَالمُلْكَ لاَ شَرِيْكَ لَكَ
คำอ่าน: ลับบัยกัลลอฮุมมะลับบัยกฺ ลับบัยกะลาชะรีกะละกะลับบัยกฺ อินนั้ลฮำดะ วันนิอฺมะตะ ละกะวั้ลมุล กฺ ลาชะรีกะลัก)
ความหมายของตัลบียะห์ "ข้าแต่อัลลอฮ์เจ้า ข้าพเจ้าน้อมรับ และพร้อมแล้วที่จะปฏิบัติตามคําบัญชาของท่าน ไม่มีผู้ใดเป็นภาคีของท่าน คําสรรเสริญ ความโปรดปรานและอํานาจเป็นของท่าน โดยไม่มีผู้ใดเป็นภาคีของท่าน"
ให้กล่าวคำตัลบียะห์นี้มากๆ เท่าที่จะกล่าวได้ แม้ขณะอยู่บนพาหนะเดินทาง และให้หยุดกล่าวตัสบียะห์เมื่อเข้าสู่การตอวาฟที่เป็นรุก่นอุมเราะห์
มัสยิดมีกอต
ขั้นตอนที่ 2 ตอวาฟ (เป็นรุก่นอุมเราะห์) เมื่อเดินทางถึง มักกะห์ เข้าไปในมัสยิดฮะรอม เพื่อตอวาฟบัยตุ้ลเลาะห์ 7 รอบ คือ ตอวาฟ ที่เป็นรูก่นอุมเราะห์ โดยไม่ต้องเนียต เพราะการเนียตทําอุมเราะห์ได้ครอบคลุมถึงการตอวาฟแล้ว และการตอวาฟนีฮุจญาจทุกคนจําเป็นต้องมีน้ำละหมาด ตั้งแต่ต้นจนจบการตอวาฟ
การตอวาฟ ต้องเริ่มต้นและจบที่มุมฮะญะร้อลอัสวัด หรือ มุมหินดํา ด้วยการหันด้านซ้ายเข้าหาบัยตุ้ลเลาะห์ แล้วเดินไปข้างหน้า หากมีความสามารถให้จูบหินดํา หากไม่สามารถจูบได้ ให้ใช้มือลูบแล้วจูบที่มือ หรือใช้มือทําท่าลูบและจูบมือ และให้สะพายเฉียงผ้าห่ม ด้วยการปิดไหล่ ซ้ายเปิดไหล่ขวา และการสะพายเฉียงนี้ให้กระทําเฉพาะในขณะตอวาฟ เท่านั้น ไม่มีสุนัตให้กระทําในช่วงเวลาอื่น และสุนัตให้ผู้ชายเดินเร็วๆใน 3 รอบแรกถ้าหากสามารถทําได้ ส่วนผู้หญิงไม่มีสุนัตให้เดินเร็วในการตอวาฟ
เมื่อตอวาฟครบ 7 รอบแล้ว ให้ละหมาดสุนัตข้างหลัง มะกอมอิบรอฮีม 2 รอกาอัต เป็นละหมาดสุนัตตอวาฟ โดยเนียตว่า :
“ ข้าพเจ้าตั้งใจละหมาดสุนัต ตอวาฟ 2 รอกาอัตเพื่ออัลลอฮ์ ตาอาลา”
การตอวาฟ จําเป็นต้องมีน้ำละหมาดตั้งแต่ต้นจนจบการตอวาฟ เมื่อละหมาดเสร็จแล้ว สุนัตให้ดื่มน้ำซัมซัม และ ขอดุอาอ์ตามที่ต้องการ
- ดุอาอฺขณะดื่มน้ำซัมซัม
- รู้หรือไม่ ขณะดื่มน้ำซัมซัม มีซุนนะห์ให้ยืนดื่ม
- มหัศจรรย์ ... ซัมซัม เรื่องน่ารู้ที่คุณจะอึ้ง
ขั้นตอนที่ 3 สะแอ (เป็นรุก่นอุมเราะห์) คือ การเดินระหว่างภูเขากับมัรวะห์ 7 เที่ยว โดยไม่ต้องเนียต เพราะการเนียตทําอุมเราะห์ ได้ครอบคลุมถึงการสะแอแล้ว เริ่มที่ซอฟาและสุดที่มัรวะห์ สําหรับผู้ชาย สุนัตให้วิ่งเหยาะๆ ช่วงระหว่างเสาเขียวสองต้นที่เป็นสัญลักษณ์ข้างทางสะแอ ส่วนผู้หญิงไม่มีสุนัตให้วิ่งเหยาะๆ และการสะแอไม่จำเป็นต้องมีน้ำละหมาด
ขั้นตอนที่ 4 ตัดผมหรือโกนศีรษะ (เป็นรุก่นอุมเราะห์) เมื่อเดินสะแอ ครบ 7 เที่ยวแล้ว ให้ตัดผมหรือโกนผมที่ศีรษะ
เมื่อทําครบทั้ง 4 ขั้นตอนนี้ถือว่า เสร็จพิธีอุมเราะห์
เมื่อเสร็จพิธีอุมเราะห์แล้ว พี่น้องใช้ชีวิตอยู่ในมักกะห์ ตามปกติ โดยไม่มีข้อห้ามขณะเอียะห์รอมใดๆ และรอไปจนกว่าจะเข้าสู่พิธีฮัจญ์ต่อไป
จากหนังสือ ฮัจญ์มับรูร
โดย อ.อรุณ บุญชม
แหล่งข้อมูล สำนักข่าวมุสลิมไทยโพสต์
