ฮิจเราะฮฺและการถือศีลอด กับวัฒนธรรมการเปลี่ยน เพื่อสร้างความสำเร็จในอิสลาม
วัฒนธรรม คือสิ่งที่ผู้คนในสังคมร่วมกันสรรสร้างขึ้น บ่งบอกถึงความเจริญงอกงามของสังคม ตัวอย่างเช่น ภาษา ศิลปะ กฎหมาย การปกครอง ศีลธรรม เป็นต้น
กระบวนการคิดการปฏิบัติที่นำไปสู่ความเจริญงอกงามของสังคมนับเป็นวัฒนธรรมได้เช่นเดียวกัน ดังเช่น วัฒนธรรมการเปลี่ยน (Culture of Change) ที่ช่วยพัฒนาความยืดหยุ่นเชิงบวกทางสติปัญญา (Resilience of wisdom) โดยในที่นี้จะขอใช้เรื่องราวของ "ฮิจเราะฮฺ" (هِجْرَة Migration) หรือการอพยพโยกย้ายถิ่น และการถือศีลอดเป็นตัวอย่าง
ฮิจเราะฮฺ เกิดขึ้นหลายครั้งในอิสลาม ดังเช่นใน ค.ศ.613 และ 616 มุสลิมฮิจเราะฮฺหรืออพยพจากมักกะฮฺสู่เมืองฮับชะฮฺในอบิสซิเนีย (เอธิโอเปียในปัจจุบีน) ถึง ค.ศ.622 การฮิจเราะฮฺครั้งใหญ่ จากมักกะฮฺไปยังยาธริบหรือมะดีนะฮฺ หลังจากนั้นยังมีอีกหลายครั้ง เช่น จากมะดีนะฮฺไปกูฟาใน ค.ศ.657 จากมะดีนะฮฺไปดามัสกัสช่วงทศวรรษที่ 630 จากมะดีนะฮฺ กูฟา และดามัสกัสไปแบกแดดใน ค.ศ.760 ฮิจเราะฮฺส่งเสริมให้มุสลิมเติบโตขึ้นทั้งทางการเมือง เศรษฐกิจและวิถีชีวิต ฮิจเราะฮฺจึงเป็นกิจกรรมเพื่อสร้างความเจริญรุ่งเรือง ผมเองในชีวิตทั้งกับครอบครัว และกับการทำงานมีโอกาสฮิจเราะฮฺหลายต่อหลายครั้ง
ย้อนเวลากลับไป ใน ค.ศ.622 ท่านนบีมุฮัมมัด ศ็อลลัลลอฮิอะลัยฮิวะซัลลัม นำการฮิจเราะฮฺครั้งใหญ่ที่นับเป็น “การเปลี่ยน” ครั้งสำคัญ โดยเปลี่ยนฐานการเผยแผ่อิสลามจากมักกะฮฺไปสู่มะดีนะฮฺ เปลี่ยนวิธีและกระบวนการเผยแผ่อิสลาม เปลี่ยนกลุ่มชนเป้าหมาย การเปลี่ยนหลากหลายเช่นนี้ สร้างความสำเร็จให้กับอิสลามอย่างมากมาย ความสำเร็จของฮิจเราะฮฺครั้งนั้น เมื่อตามมาด้วยการฮิจเราะฮฺอีกหลายครั้ง ผลคือความสำเร็จของอิสลามที่นับเป็นการต่อยอดความรุ่งเรืองไม่สิ้นสุด
นักเขียนชื่อดัง จากโลกตะวันตกหลายคน อย่าง เลสลี ฮาเซิลตัน (Leslie Hazleton 1945-2024) และฟิลิป ฮิตตี (Philip Hitti 1886-1978) กล่าวถึงฮิจเราะฮฺที่สร้างวัฒนธรรมการเปลี่ยน (Culture of change) นำไปสู่ความสำเร็จมากมายให้เกิดขึ้นในอิสลาม กระทั่ง ยกฐานะชนอาหรับจากเบดูอินกลางทะเลทราย ให้เป็นอภิมหาอำนาจสามารถปกครองอดีตจักรวรรดิหลายแห่งได้สำเร็จ หลังจากนั้นพันปี ชนยุโรปอพยพโยกย้ายไปสู่ทวีปอเมริกา อันเป็นการเริ่มวัฒนธรรมการเปลี่ยน เฉกเช่นเดียวกับสิ่งที่ชนอาหรับเคยประสบความสำเร็จมาแล้ว ผลคือ การสร้างสหรัฐอเมริกาให้เป็นมหาอำนาจได้จนปัจจุบัน
การเปลี่ยน นับเป็นวัฒนธรรมในอิสลาม ที่อาจไม่ทันสังเกตเห็น การถือศีลอดเดือนรอมฎอนคืออีกหนึ่งตัวอย่างของวัฒนธรรมการเปลี่ยนที่เห็นได้ชัดเจน เปลี่ยนวิถีการกิน การนอน การใช้ชีวิต ที่ช่วยเพิ่มศักยภาพของร่างกาย สร้างภูมิต้านทานโรค เพิ่มจุดเชื่อมในเซลล์ประสาท ช่วยปรับกลไกการหลั่งฮอร์โมน เพิ่มความยืดหยุ่นในร่างกาย ไม่ซ้ำซากจำเจ เกิดความรุ่งเรืองทางสติปัญญาและร่างกาย อายุขัยยืนยาวขึ้น ทั้งฮิจเราะฮฺและการถือศีลอดคือประโยชน์จากวัฒนธรรมการเปลี่ยนที่พัฒนาขึ้นในอิสลาม
บทความที่น่าสนใจ
